ΤΟ ΚΑΡΟΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΣΤΙΓΙΟ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΛΕΓΞΕΙ ΤΗΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΑΣ

Μία κύρια προσέγγιση που χρησιμοποιείται με ρεαλισμό στις διεθνείς σχέσεις είναι γνωστή ως η θεωρία «καρότου και μαστιγίου» που εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία σε επαναλαμβανόμενες σχέσεις μεταξύ των δύο δρώντων.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, υπάρχουν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις για τον έλεγχο της συμπεριφοράς κάποιου:

1) Ενθάρρυνση κάποιου από τον αντίπαλο, ο οποίος του παρέχει κάποιου είδους ανταμοιβή (ένα καρότο) για μια ευνοϊκή συμπεριφορά.

2) Υποκίνηση κάποιου να συμμορφωθεί με την επιθυμητή για τον αντίπαλο συμπεριφορά, υπό το φόβο της τιμωρίας του (μαστίγιο) εάν δεν συμμορφωθεί.

Σύμφωνα δε με την θεωρία εγγενών κινήτρων των Richard Ryan και Edward Deci, οι άνθρωποι τείνουν να κάνουν μια συγκεκριμένη πράξη όταν την θεωρούν εσωτερικά ανταποδοτική είτε όταν με αυτήν ελαφρύνουν τις βασικές φοβικές τους τάσεις.

Όμως τα κίνητρα των κρατών πέραν των εγγενών κινήτρων των ηγετών τους, εμπίπτουν στην κατηγορία των εξωγενών κινήτρων, που βασίζονται εν πολλοίς στα ζωτικά συμφέροντα.

Όπως δε υποστήριζε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ: «δεν έχουμε μόνιμους φίλους, δεν έχουμε μόνιμους εχθρούς, μόνο διαρκή συμφέροντα».

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΡΟΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΤΟ ΜΑΣΤΙΓΙΟ

Στις σχέσεις μας με την Τουρκία, τα “καρότα” έχουν μεταμφιεστεί σε πολλές διπλωματικές μορφές, μεταξύ των οποίων και ο ήρεμος διάλογος, η οικονομική διπλωματία αλλά και η στρατιωτική διπλωματία, με την ικανοποίηση που μας παρέχεται ότι έχουμε ηρεμία, ότι προλαμβάνουμε κρίσεις, ότι δεν υπάρχουν παραβιάσεις και προκλήσεις από τον “ισχυρό” στο πεδίο (προσέξτε, στο δικό μας εν πολλοίς πεδίο).

Το “μαστίγιο”, από την άλλη πλευρά, είναι η αμετακίνητη πολιτική διεκδικήσεων της Τουρκίας, η οποία δηλώνεται ξεκάθαρα με την απαγόρευση ανάληψης εκ μέρους μας οιασδήποτε πρωτοβουλίας, υπό την Τουρκική απειλή επανέναρξης των παραβιάσεων και των επιθετικών προκλήσεων, καταπάτησης κυριαρχίας και κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, στο δικό μας αποκλειστικά πεδίο ενάσκησής τους.

Κλασσική πολιτική καρότου και μαστίγιου εκ μέρους της Τουρκίας και μάλιστα πολύ επιτυχημένης εκ του αποτελέσματος.

Γιατί μετά την υπογραφή της διακήρυξης των Αθηνών (όπου συμφωνήθηκε ότι "τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους"), η Τουρκία θέτει άμεσα τις κόκκινες γραμμές σε κάθε ενέργειά μας στο Αιγαίο, απαιτώντας να διαπραγματευόμαστε μαζί της για όλα, όπως ξεκάθαρα τονίσθηκε για τα θαλάσσια πάρκα.

Και μάλιστα πριν πάει ο Π/Θ στην Άγκυρα, ο Ερντογάν, σε συνέντευξή του στην Καθημερινή, έθεσε εκ νέου και σαφώς όλες τις διεκδικήσεις στο τραπέζι, (τις διεύρυνε μάλιστα μιλώντας για Τουρκική ομογένεια όχι μόνο στην Θράκη και στα Δωδεκάνησα αλλά και στην Θεσσαλονίκη και συμβολικά έκανε και την Μονή της Χώρας τζαμί για να μην ξεθαρρέψουμε), και απαιτεί να συζητήσουμε όλα τα ζητήματα πακέτο διμερώς.

Από την πλευρά μας, προσπαθήσαμε να αποτρέψουμε την Τουρκία να κάνει έρευνες στην Κύπρο και στην υφαλοκρηπίδα μας , με τις κυρώσεις που είχαμε επιτύχει να τεθούν εις βάρος της Τουρκίας από την ΕΕ και με την εκτεταμένη αποτροπή μας της αμυντικής συμμαχία μας με την Γαλλία. ‘

Όμως μόνοι μας ακυρώσαμε τις προσπάθειες αυτές, από την στιγμή που αποδεχθήκαμε την διμερή επανέναρξη των διαλόγων χωρίς την διαμεσολάβηση τρίτων.

Και φυσικά οι τρίτοι έκαναν πίσω και μας άφησαν μόνους (ανακουφισμένοι που τους απαλλάξαμε από τις ευθύνες και υποχρεώσεις τους).

Σημειωτέον ότι αυτό ακριβώς συμφωνήσαμε με την διακήρυξη των Αθηνών: «Τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1) Είμαστε ικανοποιημένοι ως προς το φοβικό μας σύνδρομο ότι δεν παραβιάζει τον ΕΕΧ και δεν δρα η Τουρκία επιθετικά, δεσμευόμενοι ότι δεν έχουμε οιαδήποτε αυτοβουλία σε χώρους κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, αλλά υποκείμεθα πάντα στον έλεγχο της.

2) Και ναι μεν μπορεί να είναι ευνοϊκή προς το παρόν η ηρεμία στο πεδίο, όμως δεν πρέπει να οδηγηθούμε σε εφησυχασμό, ούτε να αφήσουμε τα φοβικά σύνδρομα να μας οδηγήσουν σε παθητική αποδοχή της πολιτικής καρότου και μαστιγίου,

3) Αλλά να εκμεταλλευθούμε πλήρως τον χρόνο για να ενισχυθούμε αμυντικά αλλά και στους άλλους συντελεστές ισχύος της χώρας.