ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΜΟΝΙΜΑ ΕΣΦΑΛΜΕΝΗ ΕΠΙΔΟΜΑΤΙΚΉ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Η «Κοινωνία Αξιών» ως πολιτικός σχηματισμός εφαρμόζει τις αρχές του «Κοινωνικού Φιλελευθερισμού» και όλες οι επιλογές και προτάσεις βασίζονται σε αυτές.

Βασικές αρχές του «κοινωνικού Φιλελευθερισμού» είναι η ανάγκη για παρέμβαση της κυβέρνησης για έλεγχο και ρύθμιση της ελεύθερης αγοράς σε περιπτώσεις στρεβλής λειτουργίας και όχι η κυριαρχία των επιδοματικών πολιτικών με σκοπό την επιφανειακή λαϊκίστικη πολιτική της κυβέρνησης, και ως αποτέλεσμα την αδυναμία διόρθωσης των διαρθρωτικών και δομικών προβλημάτων στην λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού της αγοράς.

Η ανεξέλεγκτη επιβολή υπέρογκων τιμών ρεύματος στους καταναλωτές από τις μεγάλες εταιρείες παροχής, δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην οικονομία της χώρας αλλά και εξόχως κοινωνικά προβλήματα.
Η κυβέρνηση, ως πάγια πολιτική της σε ανάλογες περιπτώσεις, αυξάνει την φορολογία στα υπερ-κέρδη των παρόχων και στην συνέχεια μέρος αυτών, το δίνει ως επιδότηση σε καταναλωτές χαμηλών εισοδηματικών κριτηρίων για να απαλυνθούν οι επιπτώσεις σε αυτούς.

ΟΜΩΣ

1. Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος ζωής λόγω της αύξησης της ενέργειας άμεσα και έμμεσα, γιατί οι επιχειρήσεις (παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών) μπορεί να μεταφέρουν το κόστος της ενέργειας (που έχει αυξηθεί) στους καταναλωτές, δημιουργώντας έναν ανοδικό φαύλο κύκλο.

2. Αν οι μεγάλες εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν υπέρογκες τιμές, αυτό μπορεί να μειώσει τον ανταγωνισμό. Οι μικρότερες εταιρείες δεν θα μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό και αναγκάζονται συχνά να κλείσουν, κυριαρχώντας έτσι οι μονοπωλιακές καταστάσεις, που περιορίζουν την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα (και την καινοτομία εν πολλοίς) και επιφέρουν περαιτέρω αύξηση των τιμών.

3. Οι υψηλές τιμές πλήττουν περισσότερο τους καταναλωτές χαμηλού εισοδήματος, ακόμη και με την παροχή επιδοτήσεων. Οι επιδοτήσεις δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως το αυξημένο κόστος (άμεσο και έμμεσο), δημιουργώντας μεγαλύτερη οικονομική πίεση στις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

4. Ενεργειακή Φτώχεια και ενίσχυση του φαύλου κύκλου της φτώχειας στην κοινωνία, που απειλεί όχι μόνο τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού αλλά όλα τα νοικοκυριά, γιατί δεν θα μπορούν να διατηρήσουν επαρκή θέρμανση (ή ψύξη) στην κατοικία τους σε λογικό κόστος.
Οι αυξημένες τιμές ρεύματος μπορούν να ωθήσουν πολλά νοικοκυριά σε ενεργειακή φτώχεια, κάτι που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία τους, στις δραστηριότητές τους καθώς και στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές τους ευκαιρίες.
Αυτό δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο ενίσχυσης του κύκλου της φτώχειας.

5. Η δημιουργία ενός συστήματος ανισότητας, όπου ορισμένοι καταναλωτές λαμβάνουν επιδοτήσεις (ακόμη χειρότερα γιατί συχνά γίνεται με ψευδή εισοδηματικά στοιχεία) μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικό διχασμό αλλά και στιγματισμό. Οι πολίτες που δεν λαμβάνουν επιδοτήσεις μπορεί να αισθάνονται αδικημένοι, ενώ οι δικαιούχοι μπορεί να αισθάνονται στιγματισμένοι. Αυτό μπορεί να αυξήσει την κοινωνική ένταση και να μειώσει την κοινωνική συνοχή.

6. Όταν υπάρχει μεγάλο χρηματικό ποσό σε φορολογικά έσοδα και επιδοτήσεις, αυξάνεται ο κίνδυνος διαφθοράς και κακοδιαχείρισης, καθώς μπορεί να υπάρξουν πιέσεις και τάσεις για ψευδή, επιλεκτική και ακατάλληλη διανομή των κονδυλίων.

7. Οι υψηλές τιμές ρεύματος και η ανάγκη για επιδοτήσεις μπορεί να επηρεάσουν τις επενδύσεις σε μακροπρόθεσμες υποδομές και σε εκπαιδευτικά προγράμματα, περιορίζοντας τις ευκαιρίες για μελλοντικές γενιές.
Η υπερβολική εστίαση στην κάλυψη των τρεχουσών αναγκών όπως γίνεται σήμερα και όχι ο έλεγχος και ρύθμιση και ακόμη καλύτερα η θεραπεία των διαρθρωτικών και δομικών παθογενειών, μπορεί να αποβεί εις βάρος των μακροπρόθεσμων κοινωνικών και οικονομικών επενδύσεων.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση θα ήταν:

1. Η ρύθμιση των τιμών ρεύματος σε ορθολογικά επίπεδα που να περιορίζουν την ικανότητα των εταιρειών να επιβάλλουν αδικαιολόγητες υπέρογκες τιμές.

2. Η σωστή λειτουργία της ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής (ΡΑΕ) για την ενέργεια είναι κρίσιμη, αν και στην χώρα μας έχει κυρίως γνωμοδοτικές αρμοδιότητες, παρακολούθησης και ελέγχου της αγοράς ενέργειας σε όλους τους τομείς, ήτοι στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα, από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικό αέριο και συγκεκριμένες αρμοδιότητες σε σχέση με την αγορά των πετρελαιοειδών.
Σε σχέση με τις ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας η ΡΑΕ έχει αποφασιστικό ρόλο στην Χορήγηση αδειών παραγωγής, Παρακολούθηση και εποπτεία της αγοράς ενέργειας, Προστασία των καταναλωτών, Παρακολούθηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, κλπ και Λήψη ρυθμιστικών μέτρων για την εύρυθμη λειτουργία των ενεργειακών αγορών, κατ’ επιταγήν της Τρίτης Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Δέσμης, η οποία και ανάγει τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας σε «εγγυητές» της εύρυθμης λειτουργίας των ενεργειακών αγορών, χωρίς να επηρεάζεται από πολιτικές ή επιχειρηματικές πιέσεις.

3. Η αρχή αυτή, μετά από τους αναγκαίους ελέγχους της αγοράς σχετικά με τη διαμόρφωση των τιμών τους, μπορεί να απαιτήσει την παροχή λεπτομερών πληροφοριών για το κόστος παραγωγής, διανομής και άλλες δαπάνες που επηρεάζουν τις τιμές και ακόμη να προτείνει στην κυβέρνηση Ανώτατα Όρια Τιμών (Price Caps), τα οποία θα προστατεύουν τους καταναλωτές από υπερβολικές χρεώσεις (γνωμοδοτικό το έργο της). Αυτά τα όρια πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια και να αναθεωρούνται τακτικά.

4. Η συνεχής παρακολούθηση της αγοράς για την ανίχνευση αθέμιτων πρακτικών είναι απαραίτητη. Η ρυθμιστική αρχή πρέπει να έχει την εξουσία να επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις σε εταιρείες που παραβιάζουν τους κανονισμούς ή που εκμεταλλεύονται την αγορά.

5. Η ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού και η αποφυγή μονοπωλιακών πρακτικών, με την υποστήριξη νέων και μικρών εταιρειών μέσω κινήτρων και με μείωση των εμποδίων εισόδου στην αγορά ενέργειας, που μπορεί να ενθαρρύνει την καινοτομία και να προσφέρει πιο προσιτές επιλογές στους καταναλωτές.

6. Η στρατηγική επιλογή της κυψελωτής διάρθρωσης, γνωστή και ως "κυψελωτή δομή" ή "κυψελωτά ενεργειακά συστήματα", μια στρατηγική που χρησιμοποιείται στη δημιουργία ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και περιλαμβάνει τη δημιουργία μικρότερων, αποκεντρωμένων ενεργειακών μονάδων, που εξυπηρετούν τις ιδιαίτερες ενεργειακές ανάγκες συγκεκριμένων περιοχών ή κοινοτήτων.

7. Η εκπαίδευση και η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας και τις διαθέσιμες επιλογές μπορεί να τους βοηθήσει να μειώσουν την κατανάλωσή τους και να επιλέξουν πιο οικονομικές και βιώσιμες λύσεις.

8. Η διαφάνεια και η λογοδοσία στις διαδικασίες τιμολόγησης και στην κατανομή των επιδοτήσεων είναι κρίσιμες. Οι εταιρείες ενέργειας πρέπει να είναι διαφανείς ως προς το πώς καθορίζουν τις τιμές και το κράτος πρέπει να διασφαλίζει ότι οι επιδοτήσεις κατανέμονται δίκαια και αποδοτικά.

9. Μακροπρόθεσμα, οι αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία (που δεν έχουν γίνει) μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των ανισοτήτων και στην ενίσχυση της οικονομικής ευημερίας. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν φορολογικές μεταρρυθμίσεις, πολιτικές υποστήριξης της απασχόλησης και επενδύσεις στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη.

10. Η δημιουργία γραφείων υποστήριξης καταναλωτών που παρέχουν πληροφόρηση και βοήθεια για την αντιμετώπιση προβλημάτων με τους παρόχους ενέργειας είναι σημαντική. Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και να έχουν πρόσβαση σε μηχανισμούς επίλυσης διαφορών.

11. Συνδυαστικά όλων των άλλων που προαναφέρθηκαν είναι και η υποστήριξη των ευάλωτων καταναλωτών μέσω στοχευμένων πολιτικών επιδοτήσεων , μέσω της ανάπτυξης ενός αξιόπιστου συστήματος αξιολόγησης των αναγκών των καταναλωτών, που δεν δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά, ούτε ενισχύουν τον φαύλο κύκλο της φτώχειας.

ΟΜΩΣ ΓΙΑΤΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΠΙΛΕΓΕΙ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΥΠΕΡΚΕΡΔΩΝ;

Ο πρώτος και βασικότερος λόγος είναι η Πολιτική Σκοπιμότητα. Η φορολόγηση των κερδών των μεγάλων εταιρειών εμφανίζεται να είναι πολιτικά δημοφιλής, καθώς οι πολίτες συχνά θεωρούν τις μεγάλες εταιρείες υπεύθυνες για τις υψηλές τιμές.

Επίσης η πολιτική επιδοτήσεων επιδιώκει να δείξει στους ψηφοφόρους ότι η κυβέρνηση ενεργεί άμεσα υπέρ του λαού, για να τους βοηθήσει τοις ευάλωτες ομάδας στο συγκεκριμένο αυξημένο κόστος ζωής, κάτι που έχει αποδεχθεί ότι έχει θετικό αντίκτυπο στις επόμενες εκλογές.

Υπάρχουν επίσης και άμεσοι οικονομικοί παράγοντες, όσον αφορά σημαντικά έσοδα για το κράτος (πολύ πέραν των επιδοτήσεων) από την αυξημένη φορολόγηση των κερδών των εταιρειών/επιχειρήσεων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άλλες ανάγκες και πολιτικές.

Η χρήση των εσόδων από τους φόρους για την παροχή επιδοτήσεων μπορεί να θεωρηθεί ως εργαλείο δημοσιονομικής πολιτικής που επιτρέπει στην κυβέρνηση να διαχειριστεί την οικονομία με μεγαλύτερη ευελιξία.

Πέραν τούτων φορολόγηση και η παροχή επιδοτήσεων μπορεί να είναι πιο εύκολα εφαρμόσιμες από την πλήρη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας, η οποία απαιτεί σύνθετες διοικητικές διαδικασίες και εξειδικευμένη γνώση.
Η ρύθμιση της αγοράς μπορεί να είναι μια χρονοβόρα διαδικασία που απαιτεί τη δημιουργία/καλή λειτουργία ισχυρών θεσμών και μηχανισμών εποπτείας (που όπως διαπιστώνουμε καθημερινά κι έμπρακτα είναι ο βασικός λόγος που χωλαίνει το κράτος), ενώ η φορολόγηση και η επιδότηση μπορούν να εφαρμοστούν σχετικά γρήγορα.