Για να αλλάξουμε λίγο κλίμα και επειδή μας ενδιαφέρει και η εσωτερική οργάνωσή μας δημοσιεύω τις σκέψεις μου θέλοντας να τις επικοινωνήσω μαζί σας.
«Το μάτι του τροχού γυρνά στον άξονα
και στο πυθάρι το νερό η τρύπα το κρατά.
το πλεονέκτημα πηγάζει απ΄ ότι έχει ο καθείς
μα η χρησιμότητα γεννιέται από αυτό που λείπει»
Λάο Τσε
Η ιστορία της λήψης απόφασης από τα συστήματα διοίκησης, είναι ένας συνεχής αγώνας δρόμου μεταξύ της ανάγκης για πληροφόρηση και της ικανότητας του εκάστοτε συστήματος να την διαχειρισθεί. Αυτός ο αγώνας δρόμου πραγματοποιείται μέσα σε κάθε οργανισμό, σε όλα τα επίπεδα και σε κάθε στιγμή. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο αντιπάλων, αυξάνει τον βαθμό αβεβαιότητας του ασθενέστερου στην λήψη απόφασης, λόγω έλλειψης πόρων και στρατηγικού αποθέματος, ώστε να μπορεί να διαχειρισθεί ανώδυνα τα τυχόν λάθη.
Την βεβαιότητα μπορούμε να την συλλάβουμε ως το γινόμενο τριών παραγόντων: Του αριθμού των διαθεσίμων πληροφοριών για την λήψη της απόφασης, της ικανότητας αποτελεσματικής διαχείρισής τους και της φύσης του έργου που πρέπει να γίνει.
Οι σημερινές πολιτικές δυνάμεις (σε ότι αφορά τα θέματα που καλούνται να διαχειρισθούν), παρά την εντυπωσιακή τεχνολογική εξέλιξη, δεν φαίνονται να έχουν λύσει το πρόβλημα της λήψης απόφασης για τις πολιτικές και τις θέσεις που θα υποστηρίξουν, λόγω της πολυπλοκότητας που υπάρχει πλέον στην πληροφόρηση. Η πολυπλοκότητα αυτή απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες διαχείρισής της για την ολοκληρωμένη λήψη απόφασης, την εκτέλεση της και τον έλεγχο. Εκτός αυτού η αύξηση της πολυπλοκότητας των έργων, η σύγχυση και ο θόρυβος που προκαλεί ο τεράστιος όγκος των διοχετευομένων πληροφοριών, σε συνδυασμό με τις μειωμένες ικανότητες διαχείρισης τους, και των περιορισμένων πόρων στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον, έχει αυξήσει το ποσοστό ανασφάλειας και αβεβαιότητας στο επίπεδο λήψης απόφασης των κομμάτων, αποτελεσματικής εκτέλεσης και αποτελεσματικού ελέγχου. Ο ρόλος της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας είναι καθοριστικός για την ποιότητα της πολιτικής απόφασης σήμερα. Όσο σημαντικό είναι το ανθρώπινο και το κοινωνικό στοιχείο που εμπλέκονται και όσο πιο έντονα η ενέργεια του πολιτικού αντιπάλου επηρεάζει την διαμόρφωση μίας κατάστασης, τόσο μεγαλύτερη είναι η παραγόμενη αβεβαιότητα. Τα πολιτικά συστήματα που είναι προσανατολισμένα στην «λειτουργία» (όπως τα μεγάλα ιεραρχικά δομημένα κόμματα ), είναι συχνά πιο συγκεντρωτικά από εκείνα που ενδιαφέρονται για το «προϊόν», δηλαδή τη πολιτική απόφαση και την έκφρασή της. Ένα βαρύ ιεραρχικό σύστημα που υποστηρίζει την λήψη αποφάσεων και την εκτέλεσή τους και μπορεί να ολοκληρώσει την προπαρασκευή για ένα πολιτικό στόχο, μπορεί να είναι ανεπαρκές ή ακόμη και τελείως ανασταλτικό όταν αρχίσει να υλοποιείται ο στόχος αυτός. Είναι ζωτικό για την δομή και τον τρόπο λειτουργίας οιουδήποτε αναλόγου συστήματος να μπορεί προσαρμόζει τις λειτουργίες του ώστε να μειώνει την αβεβαιότητα που παράγεται κατά την υλοποίηση κάθε απόφασης και έργου.
Η αβεβαιότητα όμως δεν εξαρτάται μόνο από την φύση του έργου που καλείται ένα πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης να κάνει. Μπορεί επίσης να είναι δημιούργημα μίας μεταβολής στην δομή του συστήματος λήψης απόφασης και της ηγεσίας ή μίας μεταβολής στον τρόπο λειτουργίας μέσα στον ίδιο οργανισμό.
Από ιστορική εμπειρία πιο αποτελεσματικοί αποδείχθηκαν εκείνοι οι πολιτικοί σχηματισμοί που δεν μετέτρεψαν τα κόμματα τους σε ‘’αυτόματα’’, που το σύστημα λήψης απόφασης δεν επιχειρούσε να ελέγξει τα πάντα από την κορυφή προς τα κάτω και που παρείχε σημαντική ελευθερία κινήσεων στα στελέχη που ήταν επικεφαλής και είχαν εκτελεστικές αρμοδιότητες. Στην πολιτική αναμέτρηση είναι αναπόφευκτο ένα ορισμένο ποσοστό σύγχυσης και σπατάλης, εξαιτίας της μεγάλης ανασφάλειας και αβεβαιότητας που επικρατεί. Αυτή η σύγχυση συνήθως αντιβαίνει στο επιθυμητό αποτέλεσμα αλλά θα μπορούσε να αποτελεί γνωστό εγγενές στοιχείο που κατάλληλα διαχειριζόμενο να ευνοεί τη δημιουργικότητα.
Η αυτάρκεια των υφιστάμενων τμημάτων βοηθά να απλοποιηθεί η σχεδίαση με το να περιορίζει το χρόνο και την προσπάθεια που πρέπει να δαπανηθεί για γενικό συντονισμό. Η άσκηση κεντρικού ελέγχου όταν υπάρχουν περιορισμένοι πόροι είναι ένας τρόπος να μεγιστοποιηθεί η αναλογία κόστους – οφέλους. Ένας άλλος τρόπος είναι η κατανομή των διατιθέμενων αυτών πόρων στα υφιστάμενα τμήματα, αφού έτσι εξαλείφεται μεγάλο μέρος της ανάγκης από πλευράς χρόνου, ταχύτητας απόφασης και εκτέλεσης της, μεγάλων συσκέψεων για συντονισμό και υπερφορτωμένων εσωτερικών επικοινωνιών. Είναι δεδομένο ότι η υπερεπέκταση των επικοινωνιών που υπάρχει σήμερα και η επακόλουθη πολυπλοκότητα, σε συνδυασμό με την αδυναμία ελέγχου τους, δημιουργεί ένα βαθμό ανασφάλειας και αβεβαιότητας για τα αποτελέσματα της σχεδιασθείσας στρατηγικής και των επί μέρους δράσεων. Τα φαινόμενα αυτά είναι συμφυή με την πολιτική αντιπαράθεση και τον προεκλογικό αγώνα, και η χαλάρωση του κεντρικού ελέγχου μαζί με την καλή κατανομή των πόρων, μπορεί να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μεγιστοποιηθεί η αναλογία κόστους οφέλους.
Δύο είναι οι τρόποι που μπορεί να διαχειρισθεί η αβεβαιότητα. Ο ένας είναι ο συγκεντρωτισμός και η ο άλλος η αποκέντρωση. Αν και οι δύο αυτοί τρόποι φαίνονται τελείως αντίθετοι, εντούτοις αλληλοσυνδέονται στο επίπεδο της λήψης απόφασης και της ηγεσίας. Η μεγαλύτερη βεβαιότητα που δημιουργεί ένα συγκεντρωτικό σύστημα στην κορυφή της πυραμίδας λήψης απόφασης, έχει ως τίμημα την αναποφασιστικότητα και στη βάση, με αποτέλεσμα σε αυτό το επίπεδο να δημιουργείται μεγαλύτερη σύγχυση και αβεβαιότητα. Θα μπορούσε να υπάρχει εξ ίσου υψηλή απόδοση, εάν τα ανώτερα κλιμάκια μπορούσαν να δεχθούν περισσότερη αβεβαιότητα στο επίπεδό τους, εφόσον με τον τρόπο αυτό θα κατάφερναν να δημιουργήσουν μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, ασφάλεια και βεβαιότητα στη βάση. Με την πρώτη μέθοδο του συγκεντρωτισμού η ασφάλεια υποτίθεται ότι επιτυγχάνεται μέσω του αυστηρού πυραμιδικού ελέγχου και της βεβαιότητας της ηγεσίας. Με την δεύτερη μέθοδο συμβαίνει το αντίθετο. Η βεβαιότητα και η ασφάλεια δημιουργούνται ως συνισταμένη της βεβαιότητας όλων των μερών μέχρι τη βάση. Όμως τα συστήματα λήψης απόφασης είναι καταδικασμένα να μείνουν ατελή και ως εκ τούτου και οι δύο τρόποι αντιμετώπισης της αβεβαιότητας θα είναι ανοιχτοί στους ηγέτες όλων των επιπέδων ανάλογα με τις συνθήκες την φύση των έργων και των περιορισμών πόρων και χρόνου. Η ιστορική εμπειρία πάντως δείχνει ότι η δεύτερη μέθοδος ήταν ανώτερη της πρώτης.
Στέλιος Φενέκος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου